Çocuk Obezite

Obezite; vücutta yağ dokusunun aşırı miktarda olması veya yağ miktarının vücut kütlesine oranının artmasıdır. Çocukluk çağında obezite önemli bir sağlık sorunudur. Erişkin dönemde obez olan olguların 1/3’ünde obezite çocukluk çağında başlar. Obezite hormonal bozukluklara bağlı olarak görülebilir; ancak obez çocukların çoğunda şişmanlığa neden olacak herhangi hormonal bozukluk saptanmaz. Nedeni çoğunlukla aşırı yemek yemeye bağlıdır ve bu tip obeziteye “basit obezite” denir. Basit obezitesi olan çocukların boyları da yaşıtlarına göre uzundur. Bazı durumlarda da obezite nedeni olarak tıbbi bir sorun saptanabilir. Bir hastalığa bağlı olarak obezite tablosu ortaya çıkarsa buna “patolojik obezite” denir ve çoğunlukla kısa boy eşlik eder.

 NEDEN şişmanlıyoruz?

1-Ailevi nedenler: Anne ve babanın her ikisi birden şişman ise çocuklarında obezite görülme ihtimali % 80’dir. Ebeveynlerden sadece biri şişman olduğunda çocuğunun obez olma ihtimali %40’a düşer.

2-Çevresel Faktörler: Özellikle enerji tüketimi açısından önemlidir. Kentlerde yaşayan çocuklarda fiziksel aktivitenin kısıtlanması genel bir sorundur. Çocuğun aktivitesi kısıtlanırken, önüne sınırsız olarak tüketebileceği yiyecekler sunulmaktadır. Bu iki önemli koşul birleştiğinde de obezite riski artmaktadır.

Çevresel faktörler içinde en çok dikkat edilmesi gereken konular içinde televizyon seyretmek ve bilgisayar kullanmak sayılabilir.

3-Beslenme : Beslenmede öğün sayısı ve alınan besin maddelerinin içeriği son derece önemlidir. Obez çocuk her zaman yaşıtlarına göre daha fazla yiyen çocuk değil az enerji harcayan çocuktur. Düşük enerji tüketimi kilo alımı için önemli bir risk faktörüdür. Beslenmenin sıklığının azalması, bir veya iki öğün yemek yeme ve yiyeceklerin yüksek kalori içermesi, karbonhidrat ve yağdan zengin olması kilo alma riskini artırır. Çöp gıda dediğimiz çikolata, gofret, patates kızartması gibi maddeler şişmanlığın oluşmasında önemli rol oynar.

4-Hormonal faktörler: Şeker hastalığı, tiroid bezi hastalıkları, böbrek üstü bezi hastalıkları gibi bazı hormonal nedenler de obeziteye sebep olabilir. Bu nedenle obez olan her çocuğun mutlaka bir çocuk hormon hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekir.

 

 

 

ŞİŞMANLIĞIN YOL AÇTIĞI SORUNLAR

Obezitede bazı hormonal değişiklikler görülebilir.

• İnsülin Salgısının Aşırı Artışı: İnsülin salgısının artması, erişkin tipi şeker hastalığının çocukta da ortaya çıkmasına neden olur. İnsülin artışına bağlı koltuk altı, boyun gibi derinin kıvrımlı bölgelerinde kahverengi renk artışı görülür. Bu tablo zayıflama ile düzeltilebilir.
• Üreme Fonksiyonları: Obez çocukta ergenlik normalden erken gelişebilir.
• Tiroid Fonksiyonları: Çok aşırı kilo alınımında tiroid bezinde cevap azlığı ortaya çıkar, metabolik hız yavaşlar ve vücutta sıvı birikimi artar.

Tüm bu hormonal dengesizlikler sonucunda  şişman çocuklarda:

1. Yüksek tansiyon,
2. Erken ergenlik veya adet düzeninin bozulması

1. Kandaki yağ düzeyinin yüksek olması
2. Solunum bozuklukları,
3. Şeker hastalığı,
4. Ortopedik bozukluklar,
5. Psikososyal bozukluklar ortaya çıkabilir.

Obez çocuk mutlaka doktor kontrolü altında olmalıdır. Bazı çocuklar çok fazla miktarda yememelerine karşın, aldıkları besinlerin yüksek düzeyde karbonhidrat ve yağ içermesi nedeni ile kilo alırlar. Doktorunuz; ailenin beslenme alışkanlığı, ailede başka bir obez bireyin varlığı ve ailede kalp-damar hastalığı ve şeker hastalığı öyküsünün öğrenmek isteyecek, çocuğunuzun fiziksel aktivitesi ve ruhsal durumunu değerlendirecektir.

Hastanın büyüme kaydının gözden geçirilmesi gerekmektedir. Obez çocuklar genellikle aynı yaş ve cinsteki yaşıtlarına göre daha hızlı büyürler. Ancak erişkin boyları genellikle etkilenmez.

Obez çocuklarda bazı laboratuvar incelemeleri yapılıp, obezitenin hormonal bir bozukluğa bağlı olup olmadığı veya obezite sonucu herhangi bir hormonal bozukluk gelişip gelişmediği değerlendirilmelidir.

 

Nasıl Yağ Kaybı Elde Ederiz?

Obezite tedavisi diyetisyen, hekim ve hasta işbirliği içinde yapılmalıdır.  Tedavinin en önemli amacı, hayat boyu kilo kontrolünün sağlanmasıdır ve düzgün beslenme ve sporun yaşam biçimi haline getirilmesidir. Bunun için de normal büyümeyi sağlayacak kadar enerji kısıtlaması yapmak gerekir. Beslenme düzeninin oluşturulması ve yaşam biçiminin değiştirilmesi tüm aileyi kapsamalıdır.

 

Obezite tedavisinde;

• Alınan kalorinin azaltılması
• Harcanan kalorinin arttırılması gerekir.

 

Beslenmenin Düzenlenmesi

Çocuğun uygulayacağı diyet, çocuğun ve ailenin yeme örneğine uygun olarak her çocuğa özel hazırlanmalıdır. Diyet hazırlanırken çocuğun büyüme ve günlük aktivitesi göz önüne alınarak, gerekli besin maddelerini içermesine dikkat edilmelidir. Bu nedenle beslenme planı doktor gözetiminde diyetisyen tarafından hazırlanmalıdır.

Obezite tedavisi uzun süren ve sabır isteyen bir iştir. Bu konuda ailenin desteği çok önemlidir. Ailenin hayal kırıklığına uğramaması, sabırlı olması ve çocuğu yönlendirmesi gerekmektedir.

Harcanan Kalorinin Arttırılması (Fiziksel Aktivite)

Enerji harcanması için fiziksel aktivite obezite tedavisinde son derece önemlidir. O nedenle diyet tedavisi mutlaka egzersizle beraber yapılmalıdır. Egzersiz programının da kişiye göre düzenlenmesi gereklidir.